İzmir’de Yapay Zeka Zirvesi: Türkiye’nin Geleceği ve İş Gücüne Etkileri
zmir’de, Ege Genç İş İnsanları Derneği (EGİAD) ve Ege Sanayicileri ve İş İnsanları Derneği (ESİAD) iş birliğiyle İzQ İnovasyon Merkezi’nde düzenlenen Yapay Zeka Zirvesi, yapay zeka teknolojilerinin Türkiye’deki mevcut durumunu ve gelecekteki yol haritasını masaya yatırdı. Zirvede, Türkiye Yapay Zeka Platformu Eşbaşkanı ve İstanbul Teknik Üniversitesi Veri Bilimi ve Analitiği Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Altan Çakır, yapay zekanın Türkiye ekonomisi ve iş gücü üzerindeki etkilerine dair kapsamlı bir araştırmanın sonuçlarını paylaştı.
Yapay Zekanın Ekonomiye Katkısı
Prof. Dr. Çakır, Google’ın talebiyle, Goldman Sachs metodolojisi ve Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) verileri kullanılarak gerçekleştirilen araştırmanın çarpıcı sonuçlarını açıkladı. Araştırmaya göre, yapay zekanın yaygın kullanımı, Türkiye’nin gayri safi yurtiçi hasılasına (GSYH) 10 yıl içinde %5’lik bir katkı sağlayabilir. Ayrıca, yapay zeka destekli otomasyonun iş gücü yapısında köklü değişiklikler yaratacağı öngörülüyor.
İş Gücüne Etkiler: Kimler, Nasıl Etkilenecek?
Türkiye’de toplam 31 milyon çalışanın %55’i, yani yaklaşık 17 milyon kişi, yapay zeka teknolojilerinden doğrudan etkilenecek. Bu grup, işlerini daha verimli hale getirme fırsatına sahip olabileceği gibi, teknolojiye uyum sağlayamayanların işlerinde gerileme riski de bulunuyor. Özellikle 30-55 yaş aralığındaki çalışanlar bu dönüşümden en çok etkilenecek kesim olarak öne çıkıyor.
%4’lük kesim, yani yaklaşık 800-900 bin kişi, yapay zeka nedeniyle işlerini tamamen kaybedebilir. Ancak Çakır, Türkiye’de her yıl ortalama 1 milyon işin kaybolup yeni işlerin oluştuğunu belirterek, bu kaybın mevcut iş döngüsü içinde büyük bir risk oluşturmayacağını vurguladı.
%41’lik kesim, yani yaklaşık 10 milyon çalışan, kısa vadede yapay zekadan doğrudan etkilenmeyecek. Örneğin, hasta bakıcılığı gibi mesleklerde kayıp beklenmezken, büro asistanları, veri analistleri ve yazılım mühendisleri gibi alanlarda teknolojinin dönüştürücü etkisi hissediliyor.
Çakır, yapay zekadan destek almayan 17 milyon çalışanın işlerinin gerileyebileceğini, bu grupta 6 milyon kadın ve 11 milyon erkek olduğunu belirtti. Bu çalışanların yeni teknolojilere hızla adapte olmaları ve becerilerini güncellemeleri gerektiğinin altını çizdi.
Yeni İş Fırsatları ve Kademeli Geçiş
Yapay zeka odaklı otomasyonun kapanan işlerin yerini alacak yeni iş alanları yaratması bekleniyor. Bu nedenle, işsizlik oranlarında önemli bir değişiklik öngörülmüyor. Çakır, geçiş sürecinin kademeli olacağını, çalışanların yeni görevlere uyum sağlamaları ve beceri edinmeleri için yeterli zaman tanıyacağını ifade etti.
Gençlere Tavsiye: Uygulamaya Odaklanın
Prof. Dr. Çakır, Türkiye’nin güçlü bir yapay zeka ekosistemine sahip olduğunu, ancak stratejik hamleler ve dijital altyapı yatırımlarıyla bu potansiyeli artırması gerektiğini vurguladı. Gençlere, yapay zeka teknolojilerini öğrenirken uygulamaya ağırlık vermeleri tavsiyesinde bulundu:
“Yapay zeka teknolojisinin bilimi olgunlaştı. Bundan sonra uygulamalar ön planda olacak. Gençler, ya eğitimlerine devam ederek bilimsel yeniliklere katkı sağlamalı ya da iş piyasasında 1-2 yıl deneyim kazanarak sorunları yerinde öğrenmeli. ‘Hemen bir iş kurayım’ demek riskli; önce üretimin içinde yer alıp problemleri görmek gerekiyor.”
Çakır, Türkiye’de yaklaşık 450 yatırım fonunun yapay zeka girişimlerini desteklemeye hazır olduğunu, asıl ihtiyacın ise bu alana tutkuyla bağlı, zaman ayıran ve çalışan gençler olduğunu belirtti.
Eğitim ve Ekosistem Gelişimi
Türkiye’de yapay zeka odaklı bölümlerin ilk mezunlarını bu yıl vereceği, son iki yılda 50’ye yakın yeni bölüm açıldığı belirtildi. Bu bölümlerin 3 yıl içinde mezun vermesiyle ekosistemin daha da canlanması bekleniyor. Çakır, şehirlerin de yapay zeka stratejileri geliştirmesi gerektiğini önerdi:
İstanbul: Finans ve iş dünyası
Ankara: Savunma sanayi
İzmir: Sağlık teknolojileri ve lojistik
İzmir’de Yapay Zeka Ekosistemi Vizyonu
EGİAD Başkanı Kaan Özhelvacı, Türkiye’nin yapay zeka yarışında geri kalma lüksü olmadığını vurgulayarak, İzmir’de bir Yapay Zeka Merkezi kurulması için çalıştıklarını duyurdu. Özhelvacı, İzmir’in Akdeniz havzasında yapay zeka alanında lider bir konuma gelmesini hedeflediklerini belirtti.
ESİAD Başkanı Sibel Zorlu ise yapay zekanın Türk şirketleri için büyük bir fırsat sunduğunu ifade etti. İzmir’de kamu, özel sektör, üniversiteler ve şirketlerin bu vizyonu paylaştığını ve ekosistem oluşturma adımlarının atıldığını vurguladı.
